miejsca-smaki-zapachy: PLEMIONA GÓRSKIE W TAJLANDII #6

Na północy Tajlandii oprócz trekkingu, szkoły gotowania kuchni tajskiej, słoni, tygrysów mieliśmy zaplanowane także spotkanie z mieszkańcami wiosek plemiennych. Zawsze było to jedno z moich marzeń, by móc przebywać w ich towarzystwie, zerkać na codzienne obowiązki, prace, czy pobawić się z dziećmi. Oczywiście nienachalnie, lekko z boku. A jak to mówią - marzenia trzeba spełniać! :)

Kobiety "długie szyje"-plemię Kajan (podgrupa Karen)

Północne oraz zachodnie obszary Tajlandii zamieszkiwane są przez plemiona górskie, które stanowią ok 2% ludności tego kraju. Plemiona zamieszkują okolice takich miast jak: Mae Hong Son, Chiang Mai, Tha Ton, Chiang Rai.

Mówi się, że są to plemiona niegdyś strącone na tereny trudno dostępne przez ludność na wyższym poziomie rozwoju cywilizacyjnego.

Wśród plemion górskich dominującą religią jest animizm. Komunikowanie z mieszkańcami plemion górskich niestety należy do niezwykle trudnych, ponieważ w większości posługują się oni własnymi dialektami lokalnymi. Dodatkowo w większości nie posługują się pismem.

Grupy plemienne różnią się od siebie pod względem pochodzenia, języka, tradycji oraz ubioru.

Plemię Akha (w języku tajskim akhor), szacunkowa liczebność: 50 000.

Wywodzi się z chińskiej prowincji Yunnan. Większość wsi Akha posiada zaledwie 10-40 chat. Położone są na nieco wyższych partiach górskich niż wioski innych ludów. Należą do najbiedniejszych i najbardziej konserwatywnych plemion.

Akha uprawiają bawełnę i zajmują się hodowlą bydła. Kobiety Akha noszą z reguły czarne bluzki i spódnice do kolan. Ozdobą sa naszyjniki z pereł oraz srebrne obręcze. Znakiem rozpocznawczym są jednak wysokie czapki obwieszone przeróżnymi ozdobami. Mężczyźni noszą czarne spodnie oraz czarne kurtki przyozdobione haftem.

Plemię Hmong (w języku tajskim meo), szacunkowa liczebność: 300 000.

Pochodzą z Chin oraz Mongolii.

Hmong dzieli się na trzy grupy: Meo Czarni i Niebiescy, Meo Biali i Meo Pstrzy. Zamieszkują tereny na wysokościach 1000-1300 m n.p.m. Zajmują się uprawą warzyw oraz hodowlą bydła. Stroje Meo są przeważnie czarne. Znakiem rozpoznawczym kobiet są koki na głowie. Mężczyźni z kolei noszą owalne czapki.

Plemię Lisu (w języku tajskim lisor), szacunkowa liczebność: 25 000.

Pochodzenia Lisu doszukuje się z obszarów źródła rzeki Salwin w Tybecie. Zamieszkują głównie wyższe partie górskie. Żyją dzięki uprawie roli i hodowli bydła. Podobno regularnie składają ofiary duchom.

Ubiór Lisu należy do najbardziej kolorowych. U kobiet zauważamy bluzki do kolan i turban na głowie.

Plemię Lahu (w języku tajskim muso), szacunkowa liczebność: 82 000.

Pochodzą z Tybetu. Dzielą sie na Lahu czarnych i czerwonych.

Lahu w Tajlandii pojawili się na początku XXw. Jak większość plemion górskich żyją z hodowli bydła i uprawy warzyw. Stroje kobiet Lahu są przeważnie czarne, wyróżniają je jedynie czerwone, białe lub niebieskie pasy oraz metalowe kolczyki.

Plemię Lawa (w języku tajskim lua), szacunkowa liczebność: 17 000.

Pochodzą z Kambodży.

Znakiem rozpoznawczym kobiet lawa są noszone na rękach i nogach getry. Chroni je to przed skaleczeniami podczas pracy. Mężczyźni noszą szerokie spodnie oraz koszule.

Karenowie (w języku tajskim lua), szacunkowa liczebność: 350 000.

Największe plemię górskie to Karenowie. Wywodzą się z obszarów Birmy oraz Chin. Są najzamożniejsi i najlepiej zorganizowani. Zamieszkują głównie doliny górskie, przy lasach lub w pobliżu rzek. Mężczyźni ubierają krótkie i szerokie spodnie oraz kamizelki. Kobiety nakładają sarong. Ich znakiem rozpoznawczym są białe chusty.

Kobiety "długie szyje", Plemię Kajan.

Odmienną grupą Karenów są kobiety długie szyje (Long Neck People). Noszą one na szyjach mosiężne obręcze o wadze dochodzącej czasem do 6kg, celem wydłużenia jej. Udowodniono, że dochodzi przez to do zniekształcenia obojczyka i żeber a wydłużenie szyi jest tylko pozorne. Ten zwyczaj został zakazany w Birmie, dlatego Karenowie przenieśli się do Tajlandii. Aktualnie jedynie połowa kobiet "wydłuża" szyje celem kultywowania tradycji, natomiast pozostałe kobiety ulegają wpływom szeroko pojętego "przemysłu turystycznego".

Plemię Yao, szacunkowa liczebność: 42 000.

Yao pochodzą z chińskich prowincji Syczuan i Jiangxi. Do Tajlandii przybyli w 1910r. Yao żywią się głównie ryżem, ziemniakami, dynią, mięsem wieprzowym. Kobiety Yao noszą czarne spodnie oraz kolorowe bluzki ozdobione haftem.

Plemiona górskie jako atrakcja turystyczna. Problemy czy korzyści ?

Z jednej strony mieszkańcy plemion czerpią znaczne dochody ze sprzedaży rzemiosła, co jest dla nich bardziej opłacalne niż hodowla bydła. Na codzień zajmują się haftowaniem, wyrabianiem wszystkiego co mogłoby się nadac na pamiątkę. Jednak w dalszym ciągu pozostaje dyskryminacja i wykorzystywanie przez społeczeństwo. Drogę dyskryminacji utorował analfabetyzm oraz nieznajomość języka tajskiego, do tego dochodzi bieda i niewielka liczebność mieszkańców plemion. Ponadto wielu mieszkańców nie posiada jakichkolwiek dowodów tożsamości i co więcej obywatelstwa tajskiego. Są oni wręcz wykorzystywani do napędzania ruchu turystycznego. Ich wioski często stają się punktem noclegowym dla wycieczek zorganizowanych lub skansenem. W północnej Tajlandii już coraz rzadziej natrafimy na dziką, jeszcze nie odkrytą przez cywilizację wioskę plemienną.

Zdawałoby się, że turystyka jest dziś największym problemem dla plemion górskich. Ale czy na pewno ? A może zagrożeniem są sami Tajowie, którzy potrafią wykorzystać analfabetyzm, brak praw obywatelskich i biedę mieszkańców wiosek plemiennych...Tu należy się mocno zastanowić.

Plemiona górskie, mapa Baan Tong Luang

Baan Tong Luang-wioska plemion górskich

Najprostszym sposobem na zapoznanie się z plemionami górskimi jest odwiedzenie wioski Baan Tong Luang kilkanaście kilometrów od Chiang Mai. Moim zdaniem jest to coś w rodzaju skansenu, gdzie możemy przyglądać się poszczególnym grupom plemiennym jak również zakupić pamiątki. Jednakże nie zobaczymy tam prawdziwego życia plemion, ich naturalności i codzienności. Domki w Baan Tong Luang przypominają sklepiki a mieszkańcy doskonale już przyzwyczaili się do turystów i wiedzą jak pozować czy też sprzedać wykonane właśnie rękodzieła.

Nie będę potępiać tego w żaden sposób, ponieważ jestem zdania, że każdy z czegoś musi żyć. A jeśli grupy etniczne mogą zarobić na turystach w ten sposób OK. Jednakże jeśli tak jak ja chcielibyście podejrzeć plemiona w ich codziennych obowiązkach, nieprzygotowanych pod turystów to najlepszym sposobem na to jest trekking w górach, a jeszcze lepiej samodzielny.

Plemiona jakie możemy odwiedzić w Baan Tong Luang: Lahu, Karen, Kajan, Hmong, Akha, Yao. Wstęp kosztuje 500 bahtów za 1 os.

Nie ulega jednak wątpliwości fakt, że wizyta z Baan Tong Luang to była przyjemność dla takiego fotografa jak ja, czyli kochającego portrety :)